Đấu chiêng nghệ thuật đặc sắc của người Cor

CôngThương - Đấu chiêng diễn tấu – nét độc đáo riêng

Trước kia, hầu như gia đình Cor nào cũng có người biết nhạc và múa. Thế giới của âm thanh dường như hiện diện ở nhiều nơi trong cộng đồng Cor. Nhạc, múa, trò diễn của người Cor là sinh hoạt thường ngày hoặc với mục đích thực dụng như xua đuổi chim thú, bảo vệ mùa màng, có khi lại gắn với nghi lễ thiêng liêng. Còn với tiếng chiêng đã gắn bó máu thịt với đồng bào Cor từ khi họ sinh ra, đến khi trưởng thành và trở về với ông bà, tổ tiên. Tiếng chiêng luôn gắn kết chặt chẽ với vòng đời của họ... đã trở thành dòng máu chảy trong huyết quản. Từ đó đã kết tinh thành các giá trị văn hóa mang tính bản sắc. Trong đó, đấu chiêng là một cách diễn tấu độc đáo của người Cor mà các dân tộc khác không có.

Nghệ nhân đấu chiêng Hồ Văn Biên huyện Trà Bồng cho biết, đấu chiêng gồm 3 người: Một người dùng chiêng vợ, một người dùng chiêng chồng để đấu với nhau, còn người thứ 3 dùng trống ở giữa để vỗ giữ nhịp và làm “trọng tài” cho hai bên. Nghệ thuật đấu chiêng của người Cor thường diễn ra trong hội làng, khi người Cor đã đưa lúa về chòi và phải theo phát động của già làng là làng ấy thống nhất ngày ăn ngã rạ. Trong sinh hoạt Tết ngã rạ của người Cor thì có diễn tấu đấu chiêng. Đấu chiêng thể hiện nghệ thuật đặc sắc của con trai trong làng, thể hiện sức mạnh, sức khỏe và tài tháo vát nhanh trí. Họ cùng “đọ” tiếng, tiếng chiêng dồn dập lúc nhanh lúc chậm, lúc nhẹ nhàng khoan thai nhưng cũng có lúc lại hết sức mạnh mẽ theo trạng thái của hai người đấu chiêng. Theo ông Biên, đánh chiêng, đấu chiêng là cái tinh túy, cái hay, cái truyền thống của dân tộc, đáng để mỗi người con của núi rừng học tập và giữ gìn.

Khơi dậy nghệ thuật đấu chiêng

Thế nhưng nghệ thuật đấu chiêng ngày càng bị mai một, phần lớn thanh niên người Cor ngày nay không quan tâm gìn giữ nghệ thuật chiêng, đấu chiêng. Vì thế những màn đấu chiêng ít được xuất hiện trong những ngày lễ, hội. Trước thực trạng này, những nghệ nhân đấu chiêng tâm huyết huyện Trà Bồng đã cùng họp bàn nhau mở lớp dạy đấu chiêng nhằm khơi dậy chất lửa truyền thống đồng thời duy trì phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Cor tại địa phương.

Sau một thời gian tuyên truyền và thuyết phục, lớp truyền dạy đấu chiêng truyền thống được các nghệ nhân tổ chức tại Trung tâm Văn hóa - Thể thao huyện Trà Bồng. Tham gia lớp học là những học viên được lựa chọn từ 7 xã miền núi, phần lớn số học viên này chưa một lần đánh chiêng, chứ nói gì là đấu chiêng. Thế nhưng chỉ qua một thời gian tiếp xúc và làm quen với nghệ thuật đấu chiêng, các học viên càng ngày càng thấy say mê và tự hào nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Là một nghệ nhân lâu năm của nghệ thuật đấu chiêng, ông Biên rất phấn khởi khi được tham gia trực tiếp giảng dạy đấu chiêng cho thế hệ sau. Đối với ông, đánh chiêng, đấu chiêng là bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc, đáng để mỗi người con của núi rừng học tập và giữ gìn. Qua lớp đấu chiêng này, ông Biên và các nghệ nhân đấu chiêng cảm thấy rất mừng, bởi vì đã truyền dạy cho lớp trẻ phát huy và gìn giữ bản sắc văn hóa của người Cor Trà Bồng; truyền dạy phong cách đấu chiêng để lớp trẻ biết mà luyện tập có sức khỏe và để bảo tồn, giữ gìn văn hóa của người Cor Trà Bồng.

Thảo My