Độc đáo Lễ mở cửa kho lúa, tôn vinh những hạt lúa dân tộc Rơ Măm

Lễ mở cửa kho lúa của dân tộc Rơ Măm là một nghi thức quan trọng, bắt buộc trước khi người dân gùi lúa về nhà. Hàng năm, khi công việc thu hoạch lúa rẫy đã xong (tức là khoảng tháng 11-12 Dương lịch), khi hạt lúa, hạt bắp, hạt kê đã được đem về cất kỹ trong nhà lúa trên rẫy, người Rơ Măm chuẩn bị các nghi thức để tổ chức lễ mở cửa kho lúa.

Lễ mở cửa kho lúa là một trong những lễ hội lớn nhất của dân tộc Rơ Măm

Để chuẩn bị cho lễ mở cửa kho, đồng bào dân tộc Rơ Măm phải chuẩn bị các điều kiện vật chất, tinh thần trước đó cả tháng. Già làng xem ngày và thông báo với Yàng về việc làng chuẩn bị làm lễ hội. Khi ngày giờ đã được ấn định, tất cả các gia đình bắt tay vào chuẩn bị rượu, gạo, heo, gà... Đàn ông "lên dây chiêng", sửa lại đàn; đàn bà con gái khẩn trương dệt nốt những bộ váy áo đẹp cho mình và người thân trong gia đình để kịp mặc trong ngày hội.

Chuẩn bị lễ vật

Đàn ông Rơ Măm chỉnh lại cồng chiêng

Những người khéo tay nhất trong làng được chọn làm cây nêu cho lễ mở cửa kho lúa. Người thì đẽo cột, đẽo cây; người làm chuỗi dây, làm các tua, đan các hoa văn trang trí; người tìm các củ, lá rừng để pha màu đen, đỏ, xanh.... Mỗi gia đình đều làm ghè rượu. Ai ai cũng đều có tinh thần góp của, góp công tạo nên sự đoàn kết và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người Rơ Măm.

Lễ cúng diễn ra tại nhà rông

Nghi thức mở cửa kho lúa

Sau khi các công việc chuẩn bị hoàn tất, người Rơ Măm bắt đầu làm lễ mở cửa kho lúa. Đầu tiên, người dân cúng mở cửa kho lúa của gia đình, sau đó lễ cúng diễn ra tại nhà rông, nơi người dân tập trung.

Già làng tiến hành nghi thức cúng lễ mở cửa kho lúa

Nghi thức đâm trâu bằng hình nộm trong lễ mở cửa kho lúa

Thay mặt dân làng, già làng tiến hành nghi lễ mở cửa kho lúa với lời khấn: Hôm nay, buôn làng, gia đình làm lễ mở cửa kho lúa, chúng tôi đem gà, trứng, rượu ghè làm lễ vật mời Yàng trời, Yàng sông cùng chung vui và chứng kiến cho dân làng được mang lúa về nhà. Mong Yàng cho lúa trong kho đầy mãi, không bị chuột phá hỏng. Sau đó, già làng tiếp tục báo cáo với trời đất, thần linh về việc sản xuất nông nghiệp của bà con trong buôn làng trong năm; cầu xin trời đất và thần linh giúp cho vụ mùa sau được mưa thuận, gió hòa; cây trồng không bị dịch bệnh; thú rừng không phá hoại mùa màng.

Đội chiêng, xoang nối thành vòng tròn lớn, tấu, múa quanh cây nêu

Khi nghi lễ mở cửa kho lúa được hoàn tất, mọi người uống rượu cần múa hát, đánh chiêng quanh cây nêu. Trong không khí tưng bừng của ngày lễ, mọi người chúc nhau những điều tốt lành, chia sẻ với nhau về kinh nghiệm sản xuất, những khó nhọc, gian khổ trong cuộc sống. Họ cứ vui như thế, khi mặt trời đi ngủ thì ánh lửa lồ ô bập bùng càng làm cho không gian lễ hội thêm huyền ảo, say nồng…