Gỡ bỏ rào cản phát triển công nghiệp khu vực biên giới

Chỉ số phát triển sản xuất công nghiệp tăng trưởng

Theo báo cáo của Vụ Thị trường châu Á - châu Phi (Bộ Công Thương) về tình hình phát triển kinh tế khu vực biên giới, 6 tháng năm 2021, 20/25 tỉnh tăng trưởng cao hơn mức bình quân cả nước. Nhiều địa phương tăng trưởng với tốc độ 2 con số, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp trên địa bàn khu vực biên giới tiếp tục phát triển, nông lâm thủy sản tăng trưởng ở mức khá.

Tập trung các giải pháp phát triển công nghiệp khu vực biên giới

Đáng chú ý, nhờ việc kiểm soát tốt dịch bệnh trong năm 2020 và những tháng đầu năm 2021, nhiều địa phương khu vực biên giới có điều kiện để phục hồi và tiếp tục phát triển sản xuất công nghiệp. Cụ thể, năm 2020, có 17/25 tỉnh có chỉ số phát triển sản xuất công nghiệp tăng trưởng cao hơn mức tăng chung của cả nước (cả nước tăng 3,4%).

Tính chung 6 tháng năm 2021, 13/25 tỉnh khu vực biên giới có chỉ số phát triển sản xuất công nghiệp tăng trưởng cao hơn mức tăng chung của cả nước (9,3%). Những tỉnh còn lại đều có tốc độ tăng trưởng dương nhưng thấp hơn mức tăng bình quân của cả nước.

Bên cạnh đó, một số hạ tầng phục vụ phát triển công nghiệp tại khu vực biên giới đã được hình thành như hệ thống cụm công nghiệp bao gồm: 319 cụm công nghiệp đã được thành lập tại các tỉnh biên giới, phần lớn tại các huyện biên giới, với tổng diện tích là 10.835 ha; tương ứng chiếm 32,9% số lượng và 35% tổng diện tích các cụm công nghiệp đã được thành lập của cả nước. Trong đó, có 267 cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động với tổng diện tích là 8.799 ha; tương ứng chiếm 36,6% số lượng và 39,4% diện tích các cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động của cả nước. “Như vậy, khu vực biên giới hiện chiếm tỷ lệ khá cao về số lượng và diện tích các cụm công nghiệp đã được thành lập và đi vào hoạt động so với cả nước”- báo cáo nêu cụ thể.

Tuy nhiên báo cáo cũng chỉ ra, phát triển công nghiệp tại các tỉnh biên giới vẫn còn hạn chế, chưa có sản phẩm chủ lực, sức cạnh tranh yếu.

Nhiều chuyên gia kinh tế cũng đánh giá, chính sự yếu kém về cơ sở hạ tầng là rào cản hạn chế phát triển công nghiệp biên giới. Có một thực tế, doanh nghiệp đầu tư, sản xuất tại khu vực biên giới hầu hết là doanh nghiệp tại chỗ, quy mô vừa và nhỏ, tiềm lực hạn chế, chủ yếu chế biến nông lâm sản, thiết bị công nghệ lạc hậu, chưa tạo được nhiều việc làm và sự lan tỏa trong phát triển kinh tế khu vực biên giới.

Tập trung định hướng phát triển công nghiệp

Chia sẻ về chủ trương phát triển công nghiệp biên giới trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, ông Bùi Văn Khắng- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh bày tỏ, định hướng trong giai đoạn 2020-2025, Quảng Ninh sẽ tập trung phát triển công nghiệp xanh, công nghiệp sạch, công nghệ cao, công nghệ thông minh, thân thiện với môi trường; phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo gắn liền với đẩy nhanh tốc độ công nghiệp -hiện đại hóa -đô thị hóa; chú trọng phát triển khu công nghiệp theo mô hình “3 trong 1”: Khu công nghiệp - khu đô thị - khu dịch vụ.

“Để thực hiện được các định hướng phát triển công nghiệp tại biên giới tỉnh Quảng Ninh đề nghị Bộ Công Thương ủng hộ, hỗ trợ một số nội dung. như chủ trương cho Quảng Ninh được triển khai thực hiện thí điểm Khu hợp tác biên giới Móng Cái (Việt Nam) - Đông Hưng (Trung Quốc); ủng hộ tỉnh Quảng Ninh phát triển cụm công nghiệp tại khu vực biên giới” – đại diện lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh đề xuất.

Ông Lê Ngọc Hoa- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cũng kiến nghị, Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan ưu tiên nguồn vốn hỗ trợ để đầu tư phát triển hạ tầng cụm công nghiệp tại khu vực biên giới có điều kiện kinh tế khó khăn. Cụ thể, bố trí ngân sách xây dựng nâng cấp các tuyến đường kết nối từ các cửa khẩu, lối mở, các xã... đến các tuyến Quốc lộ (7, 48, Hồ Chí Minh). Quan tâm xem xét cấp vốn để thực hiện các dự án cấp điện cho các thôn, bản chưa có điện

Trước đề xuất của các địa phương khu vực biên giới, theo Bộ Công Thương cần tập trung xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển công nghiệp-thương mại trong giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045, khẩn trương tích hợp quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh. Đồng thời, triển khai quy hoạch phát triển kinh tế xã hội nhất là phát triển công nghiệp-thương mại khu vực biên giới, cửa khẩu… tương xứng với tiềm năng, lợi thế của khu vực và tương thích với quy hoạch, đầu tư phát triển của nước bạn.

Ngoài ra, địa phương cần nghiên cứu đề xuất chính sách hoặc ban hành chính sách địa phương đủ sức hấp dẫn, đồng bộ, khả thi để thu hút đầu tư hạ tầng kinh tế-xã hội nhất là đô thị và công nghiệp thương mại nhất là đầu tư tư nhân.

Bên cạnh đó, các địa phương ưu tiên bố trí phân bổ vốn ngân sách để đầu tư hạ tầng về giao thông, điện, nước, viễn thông và hạ tầng thương mại dịch vụ; tận dụng tốt quan hệ qua biên giới và các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký với các nước để thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao… phục vụ nhu cầu xuất khẩu.

Bộ Công Thương cũng lưu ý các địa phương cần có cơ chế, chính sách thật hấp dẫn nhằm thu hút các doanh nghiệp công nghiệp lớn cả trong và ngoài nước, đầu tư vào khu vực biên giới để tạo động lực cho phát triển kinh tế xã hội vùng biên giới của đất nước.