Nâng cao năng lực logistics tại Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị

Quá tải hạ tầng, bến bãi

Nói về tầm quan trọng của Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị trong giao thương quốc tế, ông Trần Thanh Hải - Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), cho biết: Trung Quốc là đối tác xuất nhập khẩu hàng hóa lớn nhất của Việt Nam. Trong giao thương đường bộ với Trung Quốc, một khối lượng hàng hóa XNK rất lớn đi qua Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, góp phần lưu thông cả nguồn hàng đầu vào và đầu ra cho sản xuất ở trong nước. Ngay cả khi dịch Covid-19 tác động tiêu cực, Cửa khẩu Hữu Nghị vẫn phát huy vai trò quan trọng thúc đẩy XNK hàng hóa không chỉ giữa Việt Nam mà cả các nước ASEAN và nước thứ ba với thị trường Trung Quốc.

Trong những năm vừa qua, UBND tỉnh Lạng Sơn đã dành nhiều nguồn lực, cơ chế, chính sách để đầu tư và xã hội hóa đầu tư hạ tầng giao thông, bến bãi, các khu vực chức năng, các dịch vụ hậu cần (logistics) ngày càng khang trang, hiện đại, bài bản để phục vụ hoạt động XNK hàng hóa, xuất nhập cảnh người và phương tiện qua Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị.

Ông Trần Ngọc Anh - Phó Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Hữu Nghị Xuân Cương (đơn vị đang khai thác hạ tầng bến bãi Cửa khẩu Hữu Nghị), cho biết: Công ty đã đầu tư hàng ngàn tỷ đồng vào việc xây dựng và đưa vào vận hành khoảng 10.000 m2 bến bãi và các hạng mục khác để vụ phục vụ XNK tại Cửa khẩu Hữu Nghị. Hiện tại, công suất bến bãi tại Cửa khẩu Hữu Nghị cao điểm có thể phục vụ cho khoảng 2.000 lượt phương tiện tập kết, sang tải khoảng từ 15.000-20.000 tấn hàng hóa, năng lực đã tăng gấp đôi so với công suất thiết kế ban đầu.

Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Ảnh minh họa

Tuy nhiên, thực tiễn đã cho thấy, mỗi khi nhu cầu XNK hàng hóa tăng cao, tại Cửa khẩu Hữu Nghị thường xảy ra ùn ứ hàng hóa, phương tiện, gây ách tác giao thông trong khu vực. Nguyên nhân, theo ông Liễu Anh Minh - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn, do mỗi khi vào mùa vụ thu hoạch nông sản, dù chưa giao kết hợp đồng với đối tác Trung Quốc, các thương nhân vẫn ùn ùn đưa hàng hóa lên Cửa khẩu Hữu Nghị để xuất khẩu, trong khi phương tiện sang tải hàng hóa chưa thể bố trí được, chưa kết nối được với đối tác nhận hàng; năng lực hạ tầng, bến bãi dù đã được đầu tư khá bài bản, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế, chưa thể đáp ứng được hết nhu cầu, đã dẫn đến ùn ứ, ách tắc giao thông.

Đại diện phía doanh nghiệp khai thác hạ tầng bến bãi, dịch vụ logistics ở Cửa khẩu Hữu Nghị, cũng thừa nhận: Đến nay, doanh nghiệp vẫn chưa đầu tư phát triển được các phân khu chức năng thích hợp dành cho các phương tiện vận chuyển hàng hóa XNK tập kết, nằm chờ giao dịch, chờ thông quan, để tránh ùn tắc. Năng lực, công suất bến bãi cũng mới chỉ đáp ứng được nhu cầu cơ bản. Tại Cửa khẩu Hữu Nghị cũng chưa có kho ngoại quan, kho CMS, kho mát, kho lạnh tiên tiến, hiện đại, nhất là hệ thống kho lưu trữ, bảo quản sản phẩm lâu dài để phục vụ cho hoạt động xuất nhập khẩu nói chung, đặc biệt là xuất khẩu hàng hóa nông sản của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc.

Phát triển logistics hiện đại

Theo đánh giá của Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn, nhu cầu XNK qua Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị dự báo tăng khoảng 15-20%/năm những năm tới, cao hơn so với tăng trưởng XNK chung của cả nước. Ông Hoàng Mạnh Cường - Phó Chủ tich UBND huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn (cấp huyện quản lý hành chính Cửa khẩu Hữu Nghị), nhận xét: Hiện tại, năng lực hạ tầng, bến bãi, logistics tại Cửa khẩu Hữu Nghị mới cơ bản đáp ứng được yêu cầu XNK, nhưng khi nhu cầu tiêu thụ (xuất khẩu) hàng hóa tăng cao vào mùa vụ là xảy ra ùn ứ hàng hóa, phương tiện, ách tắc giao thông. Trong vài năm tới đây, việc mở rộng qui mô và chất lượng dich vụ bến bãi, logistics tại Cửa khẩu Hữu Nghị để phục vụ XNK theo hướng bài bản, hiện đại, khoa học là rất cần thiết, phù hợp với chủ trương phát triển kinh tế biên mậu của Nhà nước cũng như của địa phương.

Hạ tầng bến bãi tại Cửa khẩu Hữu Nghị đang bị quá tải khi nhu cầu XNK tăng cao

Để giải quyết bài toán ùn ứ phương tiện, hàng hóa, ách tắc giao thông mỗi khi nhu cầu XNK tăng cao, đơn vị cung cấp dịch vụ logistics tại Cửa khẩu Hữu Nghị, cho biết: Trong thời gian tới, bên cạnh việc nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ, ứng dụng công nghệ để nâng cao năng lực giải phóng hàng hóa, phân luồng giao thông hợp lý, nâng cao chất lượng dịch vụ… đáp ứng nhu cầu XNK theo hướng giảm chi phí, thuận lợi, doanh nghiệp đã trình UBND tỉnh Lạng Sơn “Đề án mở rộng qui mô bến bãi ở Cửa khẩu Hữu Nghị rộng thêm 100 ha" (gấp 5 lần hiện tại), với việc xây dựng thêm nhiều phân khu chức năng như vùng đệm, kho ngoại quan, kho CMS, kho lạnh, kho mát... Đây là một giải pháp dài hạn phù hợp với tầm nhìn chiến lược phát triển kinh tế biên mậu 2021-2030, cần nhận được sự ủng hộ của các bộ, ngành trung ương và địa phương, để Cửa khẩu Hữu Nghị phát triển tương xứng với tầm vóc một cửa khẩu quốc tế.

Ông Trần Thanh Hải, cho biết, hiện Bộ Công Thương đã có chủ trương từng bước hạn chế các giao dịch hàng hóa qua các cửa khẩu phụ biên giới, tập trung vào hoạt động XNK chính ngạch qua các cửa khẩu quốc tế và quốc gia. Do vậy, Cửa khẩu Hữu nghị sẽ tiếp tục phát huy vai trò, vị trí quan trọng hơn trong giao thương với thị trường Trung Quốc. Trong quá trình qui hoạch phát triển kinh tế cửa khẩu, tỉnh Lạng Sơn cần chú trọng dành đất cho phát triển logistics nói chung và tại tại Cửa khẩu Hữu Nghị nói riêng, để hỗ trợ cho các hoạt động XNK thuận lợi, thông suốt. Bộ Công Thương sẽ phối hợp với tỉnh Lạng Sơn để đưa ra các giải pháp mang tầm nhìn dài hạn phát triển XNK qua Cửa khẩu Hữu Nghị.

Nhu cầu mở rộng hạ tầng, bến bãi, dịch vụ logistics tại Cửa khẩu Hữu Nghị những năm tới đặt ra là cấp bách. Theo ông Trần Thanh Hải, phát triển logistics tại Cửa khẩu Hữu Nghị cần có những bước đi bài bản, đáp ứng được tầm nhìn 10 năm, 20 năm và lâu hơn. Không chỉ giải quyết vấn đề hạ tầng, giao thông, mà cần chú trọng đầu tư cả các hệ thống các dịch vụ giúp gia tăng giá trị cho hàng hóa, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào quản lý, có đội ngũ nhân lực đáp ứng yêu cầu. Cần có sự chuẩn bị tốt về qui hoạch, đất đai, nguồn lực tài chính, công nghệ, nhân lực để phát triển logistics tại Cửa khẩu Hữu Nghị đồng bộ, hiện đại, xứng tầm một cửa khẩu quốc tế của khu vực.