Người “giữ lửa” rượu cần Phú Túc

Rượu cần thể hiện sự hiếu khách của đồng bào Cơ Tu và là thức uống không thể thiếu trong các lễ hội

Rượu cần là thức uống không thể thiếu trong các bữa tiệc, lễ hội của làng; là sản vật thể hiện sự hiếu khách và là một trong những công đoạn để cúng mừng lúa mới của đồng bào Cơ Tu. Đến tuổi nghỉ theo chế độ, ông Nghĩa nghĩ về nghề truyền thống và nhìn thấy các bếp lửa nấu rượu cần đang tắt dần. Trách nhiệm của một người con Cơ Tu không muốn thấy rượu cần Phú Túc – đặc sản của làng mình biến mất vĩnh viễn, vậy là ông học lại nghề nấu rượu.

Những ngày đầu là chuỗi thời gian “hết đổ đi lại làm lại”, do chưa có kinh nghiệm nên rượu nấu ra thường bị chua và nhạt. Xót công, xót của không làm nản lòng người lính già. Cứ sau mỗi thất bại, ông lại ghi ghi, chép chép vào cuốn sổ nhỏ to bằng 2 lòng bàn tay, rồi điều chỉnh, lúc tăng men, lúc giảm trấu. Cuốn sổ nhỏ ghi lại hành trình 4 năm từ ngày đầu đến bây giờ vẫn còn sử dụng. Sau mỗi tháng, mỗi quý ông Nghĩa đều ghi lại lượng rượu được tiêu thụ. Là một người làm việc khoa học, bài bản, ông còn sử dụng biểu đồ để theo dõi sản lượng rượu tăng hay giảm và tìm nguyên nhân để khắc phục.

Theo ông Nghĩa, cái khó của rượu cần đó là kỹ thuật nấu. Phải cân đong, đo đếm nguyên liệu thế nào, tỷ lệ bao nhiêu cho phù hợp. Để có được một ché rượu cần thơm ngon là cả một công trình tâm huyết, từ khâu chọn đến ủ nguyên liệu đến nấu và bảo quản. Nguyên liệu của rượu cần Phú Túc là nếp than trồng ở rẫy của đồng bào Cơ Tu tại huyện Đông Giang (Quảng Nam) (giáp ranh với xã Hòa Phú); sử dụng men truyền thống của đồng bào Cơ Tu, trấu để ủ là trấu của vụ thu hoạch lúa hè – thu, đảm bảo sạch, khô, không bị ẩm ướt do ảnh hưởng của mưa lũ. Sau khi chọn được nguyên liệu đến quá trình hong. Nếp ngâm kỹ tối thiểu 12 giờ đồng hồ, trấu rửa sạch; trộn 2 nguyên liệu đều, hong cho chín; sau đó trải nguội và trộn men. Để ủ trong khoảng 24 giờ cho dậy men, đảo lại rồi mới đưa vào ché.

Ông Lê Văn Nghĩa giới thiệu về rượu cần Phú Túc

Bởi nguyên liệu được làm từ nếp than nên rượu cần Phú Túc có mùi đường tự nhiên rất thơm và ngọt. Nếp có màu tím than vì vậy không cần bỏ men ngọt mà nước rượu vẫn có màu hơi đỏ tự nhiên, là được sử dụng trên tré của rượu Phú Túc là cây thục lục nên tạo ra hương vị rất đặc trưng. Thông thường, rượu cần sau khi đưa vào ché, để khoảng 1 tháng sẽ bắt đầu uống được và để càng lâu càng ngon.

Tay chỉ vào các ché rượu cần để ngăn nắp ở gian trưng bày, giới thiệu sản phẩm ngay tại nhà, ông Nghĩa tâm sự: “Mình làm cái này là do cái tâm. Muốn nấu được rượu cần trước nhất là phải chi li, tỉ mỉ. Phải thật sự kiên trì và tâm huyết”. Hiện ông Nghĩa đang tập trung quảng bá, tìm đầu ra cho các sản phẩm rượu cần Phú Túc. Hy vọng đến lúc đó, mọi người trong làng sẽ quay trở lại với nghề truyền thống.