Tạo cơ chế, chính sách đột phá tăng cường nguồn điện khu vực biên giới
Cơ chế - Chính sách Thứ năm, 19/08/2021 - 08:00
Theo báo cáo của Bộ Công Thương tại Hội nghị trực tuyến phát triển kinh tế khu vực biên giới mới đây, cho thấy, nhờ việc kiểm soát tốt dịch bệnh trong năm 2020 và những tháng đầu năm 2021, nhiều địa phương khu vực biên giới đã có điều kiện để phục hồi và tiếp tục phát triển sản xuất công nghiệp. Trong đó, sản xuất điện năng tăng trưởng, đóng góp đáng kể vào tổng sản lượng điện cả nước, góp phần củng cố an ninh năng lượng, đảm bảo sản xuất và nâng cao đời sống cho nhân dân.
25 tỉnh biên giới nói chung đã đóng góp đến 44% trong tổng sản lượng điện toàn quốc |
Về hiện trạng sản xuất điện hiện nay, khu vực biên giới phía Bắc chủ yếu sản xuất thuỷ điện và nhiệt điện. Khu vực biên giới các tỉnh miền Trung sản xuất chủ yếu là thuỷ điện, một số ít nhiệt điện và điện tái tạo. Khu vực biên giới phía Nam chủ yếu sản xuất thuỷ điện.
Đối với các nhà máy nhiệt điện và thuỷ điện tại khu vực biên giới phía Bắc sản xuất khoảng 96.630 triệu kWh, chiếm khoảng 37% tổng sản lượng điện quốc gia. Các nhà máy nhiệt điện, thuỷ điện và điện tái tạo khu vực biên giới miền Trung sản xuất khoảng 16.505 triệu kWh, chiếm khoảng 6,3% tổng sản lượng điện quốc gia. Các nhà máy thuỷ điện tại khu vực biên giới phía Nam sản xuất khoảng 1.658 triệu kWh, chỉ chiếm 0,6% tổng sản lượng điện quốc gia.
“Như vậy, với 44% trong tổng sản lượng điện toàn quốc, 25 tỉnh biên giới nói chung đã đóng góp vào việc cung cấp năng lượng chung của cả nước, củng cố an ninh năng lượng, đảm bảo sản xuất và nâng cao đời sống cho nhân dân. Điều đó cho thấy, đã có sự quan tâm, đầu tư vào nhiều nhà máy điện, kể cả thuỷ điện, nhiệt điện và các dự án về năng lượng tái tạo và tạo ra những bước phát triển rất rõ” – Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Tuy nhiên, tại hội nghị, các đại biểu cho rằng, kinh tế – xã hội các vùng biên giới còn chậm phát triển. Vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như độ che phủ điện khu vực biên giới: Tỷ lệ các thôn tại khu vực biên giới chưa có lưới điện quốc gia còn khá cao so với mức bình quân chung của cả nước. Đến nay, vẫn còn 10,52% số thôn tại khu vực biên giới chưa có lưới điện quốc gia (tập trung ở Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Cao Bằng, Hà Giang, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Nam). Số hộ dân chưa được cấp điện: 492.026 hộ, số thôn/bản biên giới chưa có điện hoặc có điện không đạt tiêu chí: 8.130 thôn/bản.
Về nguyên nhân khách quan, theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, nguồn lực đầu tư từ ngân sách chưa đáp ứng nhu cầu phát triển, còn dàn trải, chưa trọng tâm, trọng điểm. Tất cả các tỉnh biên giới đều gặp phải tình trạng thiếu vốn cho việc triển khai, thực hiện các đề án, quy hoạch phát triển kinh tế tại khu vực biên giới. Khó khăn này càng nhân lên gấp bội trong bối cảnh dịch Covid-19. Trong gần hai năm qua, các tỉnh biên giới đã phải dành một khoản chi ngân sách lớn để phục vụ công tác phòng chống dịch. Việc này càng làm cho vấn đề thiếu vốn đầu tư phát triển khu vực biên giới trầm trọng hơn.
Bộ trưởng chỉ ra, cũng do không thu xếp đủ nguồn vốn nên Chương trình phát triển điện nông thôn, miền núi, hải đảo giai đoạn 2016-2020 chưa hoàn thành được các mục tiêu đề ra. Việc triển khai các dự án điện lưới quốc gia đến các thôn, bản của hầu hết các tỉnh biên giới chậm được thực hiện dẫn đến nhiều thôn, bản chưa có điện lưới quốc gia.
Theo đó, để đạt được mục tiêu phát triển hạ tầng điện trong giai đoạn tới, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho hay, Bộ sẽ sớm xem xét và ban hành Chương trình phát triển điện nông thôn, miền núi hải đảo giai đoạn 2021-2025, kèm theo đó là thu xếp và huy động đủ nguồn lực để triển khai đưa điện lưới quốc gia đến tất cả các thôn, bản biên giới.
Tại Hội nghị, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương cũng đã thảo luận làm rõ hơn về tình hình kinh tế khu vực biên giới tại các địa phương; đồng thời, nêu một số kiến nghị phát triển kinh tế biên giới như: quan tâm đầu tư nâng cấp hạ tầng giao thông, hạ tầng điện khu biên giới, tham mưu Chính phủ các chính sách đặc thù tạo điều kiện cho Chương trình phát triển điện nông thôn, miền núi hải đảo giai đoạn 2021-2025…
Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng đề nghị các tỉnh cần rà soát và đề xuất các nội dung về đầu tư phát triển khu vực biên giới, quy hoạch phát triển công nghiệp và thương mại, quy hoạch phát triển kết cấu hạ tầng công nghiệp và thương mại trên địa bàn để tích hợp và khẩn trương hoàn thành quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, làm cơ sở bố trí vốn đầu tư phát triển và định hướng phát triển lâu dài cho khu vực biên giới cũng như tất cả các ngành giao thông, công nghiệp, thương mại, điện năng và các khu vực trên địa bàn...
Trên cơ sở tiềm năng, lợi thế của mỗi vùng, chủ động nghiên cứu đề xuất với Chính phủ ban hành các cơ chế, chính sách ưu đãi đột phá, đa dạng hóa hình thức đầu tư, hình thức quản lý để tạo nguồn vốn đầu tư hạ tầng hoặc thu hút đầu tư vào khu vực biên giới. Đặc biệt, cần ưu tiên bố trí phân bổ vốn ngân sách để đầu tư hạ tầng về giao thông, điện, nước, viễn thông và hạ tầng thương mại dịch vụ, tạo đà phát triển kinh tế xã hội các khu vực biên giới trong những năm tới.