Đắk Nông: Người M’nông giữ rừng cộng đồng

Giữ rừng cộng đồng

Trên chiếc xe uyn “dã chiến” chúng tôi theo chân các thành viên tổ quản lý bảo vệ rừng cộng đồng đi tuần rừng. Từ bon R’Bút vào rừng cộng đồng khoảng 25 km, phải vượt qua nhiều đồi dốc, ổ gà, ổ voi nên trên xe ngoài các đồ dùng thiết yếu không thể thiếu bộ áo xích chống trơn trượt cho xe. Ông Y Đoan, ‘người vận chuyển’ tôi trên chiếc xe uyn ‘dã chiến’ là tổ trường tổ quản lý bảo vệ rừng, ông cho biết để vượt qua được đoạn đường này, phải có tay nghề khá điêu luyện và trải qua không ít lần té ngã. Càng gần rừng cộng đồng không khí sẽ càng mát mẻ đó là cách Y Đoan chỉ tôi nhận biết khi hành trình vào gần tới rừng cộng đồng. Tới khu vực rừng được giao, chúng tôi ghé vào chốt quản lý bảo vệ rừng của tổ cất đồ dùng cá nhân và bắt đầu chuyến tuần tra rừng.

Tổ tuần tra rừng cộng đồng bon R’bút đi thăm rừng

Ông Y Tẽh thành viên tổ bảo vệ rừng mang theo xà gạc và 1 chiếc túi rỗng để tiện đường hái rau bép, đọt mây về cho gia đình làm thức ăn, hôm nào hái được nhiều ông bán lấy tiền.

Tổ bảo vệ rừng cộng đồng bon có 15 thành viên được thành lập từ năm 2013 theo giải pháp hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ rừng của Hạt kiểm lâm huyện Đắk Glong bằng giao khoán cộng đồng giữ rừng. Các thành viên trong tổ thay phiên nhau đi tuần tra rừng, mỗi tuần 4 ngày. Ngoài việc bảo vệ diện tích rừng do UBND xã giao, tổ bảo vệ rừng cộng đồng bon R’Bút còn phối hợp trồng lại diện tích rừng bị lấn chiếm. Thời gian qua đã có 2 ha rừng đã được tổ trồng lại. Ngoài thường xuyên tuần tra, kiểm tra rừng, tổ bảo vệ rừng còn tuyên truyền, vận động nhân dân bảo vệ rừng, không đốt nương, làm rẫy gây cháy rừng.

Ông Y Đoan nói, tổ luôn tuyên truyền cho bà con hiểu rõ trách nhiệm bảo vệ rừng và việc hưởng lợi từ rừng sau này. Nhờ đó, người dân đã nhận thức được giá trị lợi ích của rừng mang lại, ý thức bảo vệ rừng được nâng cao không phát rừng làm nương rẫy nữa. Việc bảo vệ rừng đã được đưa vào hương ước, quy ước của bon.

Người M'nông hái lá bép, rau rừng trong rừng cộng đồng về làm rau xanh

Rừng được bảo vệ xanh tốt, người dân trong bon có thể vào rừng khai thác lâm sản phụ về phục vụ bữa ăn và các sinh hoạt văn hóa truyền thống. Chính cách làm trực quan, đơn giản, dễ hiểu đã khiến người dân trong bon làng tự giác chấp hành.

Rừng của cộng đồng

Ở cái tuổi 51, già Y Siêng vẫn băng băng đi tuần tra, kiểm tra diện tích đất rừng. Già Y Siêng chia sẻ, ngày nào già cũng ở đây, thấy ở đây không khí trong lành, mát mẻ thích hơn ở nhà, đi vào nghe chim hót, hái lá bép, rau rừng, đọt mây về làm món ăn truyền thống.

Ông Lê Đình Tuấn, Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn cho biết, tôi đã trực tiếp vào tiểu khu rừng cộng đồng bon R’Bút để kiểm tra, thấy việc bảo vệ rừng của tổ rất tốt, tổ đã làm chốt và luôn có người trực 24/24 trong rừng. Tôi được tận mắt chứng kiến những khu rừng bạt ngàn đang lên xanh tốt, là thành quả sau những năm tháng, dầm mưa, ngủ rừng của những người tham gia bảo vệ rừng.

Rừng cộng đồng bon R’bút được bảo vệ tốt và được đánh giá cao

Ông Y Đoan, cho biết thêm, hàng năm, sau khi nhận tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng, trừ các khoản chi tiêu sinh hoạt, xăng xe, số tiền còn lại được chia đều cho các thành viên tham gia bảo vệ rừng. Mỗi năm, tổ nhận được khoảng 120 triệu đồng, trừ chi phí xong, mỗi người nhận được khoảng 6 triệu đồng. Số tiền không lớn nên các thành viên trong tổ bố trí lực lượng vừa giữ rừng, vừa có thể tham gia sản xuất, có thêm thu nhập, ổn định đời sống. Không chỉ giữ rừng, tổ còn làm tốt công tác tuyên truyền, vận động người dân trong bon giữ rừng. Vì vậy, bà con khi vào rừng lấy lá bép, đọt mây, măng rừng đều hỗ trợ tổ trong việc phát hiện nhanh các đối tượng phá rừng, xâm hại rừng. Bây giờ, cả cộng đồng bon cùng tham gia quản lý, bảo vệ và hưởng lợi từ rừng.

Từ cuối năm 2021, nhờ thực hiện tốt công tác giữ rừng, cộng đồng bon R’bút được giao quản lý thêm gần 30 ha rừng. Trước thực trạng rừng ngày càng bị tàn phá nghiêm trọng như hiện nay thì việc tìm kiếm các giải pháp để bảo vệ rừng luôn là vấn đề cấp thiết. Vì vậy việc nhân rộng các mô hình quản lý rừng cộng đồng sẽ là biện pháp để khôi phục và bảo vệ rừng bền vững.