Những người "giữ hồn" văn hóa dân tộc Bahnar

“Giữ hồn” văn hoá, các nghệ nhân người dân tộc Bahnar dành cả cuộc đời cho việc sưu tầm, bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa dân gian dân tộc mình.
Vai trò người uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số Gia Lai

Người nghệ nhân dân tộc Bahnar đa tài

Những ngày đầu tháng 11, mặt trời bắt đầu lên muộn, vài tia nắng yếu ớt vắt lửng lơ nơi bậu cửa. Mùa đông len lỏi trở về trong cơn gió chuyển mùa hanh hao. Khi đợt gió lạnh đầu tiên đang ùa về qua từng ngôi làng ở Tây Nguyên. Chúng tôi đến thăm nghệ nhân Đinh Bi ở làng Kgiang, xã Kông Lơng Khơng (huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) vào lúc ông đang miệt mài đan gùi bên hiên nhà nhỏ.

Những người
Nghệ nhân Đinh Bi luôn định hướng và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa cồng chiêng cho thế hệ trẻ

Nghệ nhân Đinh Bi mồ côi cha mẹ từ nhỏ nên nghề đan gùi ông học được từ những người đàn ông trong làng. Cùng với việc chăm chỉ tập tành, qua thời gian tay nghề cũng được nâng cao. Khi còn có sức khỏe, ông thường lên rừng để tìm nguồn nguyên liệu về đan lát. Đến nay, đôi chân ông đã mỏi, sức khỏe cũng yếu hơn nên con trai của ông đã thay cha đi lấy.

Để hoàn thành một chiếc gùi họa tiết nghệ nhân Đinh Bi làm mất hơn 20 ngày, giá bán ra được khoảng 1.500.000 ngàn đồng/chiếc. Còn gùi thường thời gian làm ngắn hơn, giá dao động khoảng 300.000-600.000 ngàn đồng.

“Thông thường một chiếc gùi được hoàn thiện phải mất rất nhiều công đoạn như đi lấy nguyên liệu, chặt, ngâm, phơi vót,… Muốn đan gùi đẹp, rổ đẹp thì nan vót phải đều tay. Từ cách đan lát cơ bản, mình cũng tự học hỏi thêm để làm gùi họa tiết. Gùi họa tiết thường khó và yêu cầu cao nên ít người biết làm. Hiện nay ở làng chỉ có khoảng 5 người biết đan loại gùi này.” - Nghệ nhân Đinh Bi cho biết thêm.

Bên cạnh công việc gìn giữ và phát huy nghề đan lát truyền thống, nghệ nhân Đinh Bi còn được mệnh danh là bậc thầy đánh chiêng. Năm 15 tuổi ông đã thuộc lòng và đánh thuần thục các bài chiêng. Ông luôn tâm niệm cồng chiêng là nét văn hoá truyền thống bao đời của ông cha để lại và không thể thiếu trong đời sống của người đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên nói chung, người Bahnar nói riêng. Chính vì vậy, nhiều năm qua ông đã cùng với các nghệ nhân đánh chiêng trong làng tích cực góp sức mình vào việc giữ gìn văn hóa quý báu của người Bahnar.

Những người
Đội chiêng nữ do Nghệ nhân Đinh Bi truyền dạy đã biết đánh nhiều bài chiêng truyền thống

Bà Đinh Thị Lăm cùng làng chia sẻ, ngày trước đàn bà chỉ múa xoang thôi, nhưng hiện nay có rất nhiều làng có phụ nữ ở các làng đồng bào dân tộc thiểu số khác cũng đã biết đánh chiêng. Nhận thấy điều này, tôi cùng với các chị em nhờ nghệ nhân Đinh Bi dạy. Hơn một tháng nay, được nghệ nhân chỉ dạy, chị em trong làng đã biết đánh nhiều bài chiêng truyền thống của dân tộc mình.

Nghệ nhân Đinh Bi cho rằng, văn hóa truyền thống càng được nhiều người học, gìn giữ là điều đáng mừng. Bởi vì hiện nay cùng với sự đi lên của xã hội hiện đại, nhiều làng đồng bào dân tộc thiểu số đã không còn gìn giữ được các nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình.

Với tài năng và sự cống hiến của mình, nghệ nhân Đinh Bi vinh dự là một trong mười nghệ nhân của tỉnh Gia Lai được Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú đợt thứ 3/2022 vì đã có nhiều cống hiến xuất sắc trong sự nghiệp gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc.

“Bảo vật quý” giữ hồn văn hóa Bahnar

Ở tuổi 65, Nghệ nhân ưu tú A Biu ở làng Plei Klech, xã Ngọc Bay (TP. Kon Tum, tỉnh Kon Tum) được coi là “bảo vật quý” trong lĩnh vực bảo tồn văn hóa dân tộc truyền thống của người Bahnar. Ông không chỉ đam mê sưu tầm những bộ chiêng cổ, quý mà trong ông luôn đau đáu suy nghĩ làm thế nào để thế hệ trẻ tiếp nối ngon lửa đam mê, giữ gìn văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Những người
Nghệ nhân ưu tú A Biu am hiểu, chơi được nhiều loại nhạc cụ dân tộc truyền thống

Trò chuyện với chúng tôi, nghệ nhân ưu tú A Biu kể, cha ông là một nghệ nhân chơi cồng chiêng giỏi, từ nhỏ ông đã được đi theo cha xem biểu diễn cồng chiêng ở các lễ hội, dần dà ông đam mê cồng chiêng lúc nào không hay. Mỗi lần cha đi vắng, ông đều lấy bộ chiêng của cha ra lén tập đánh.

Trải qua nhiều biến cố, ông cố gắng học và tốt nghiệp ngành sư phạm, trở về công tác trong ngành giáo dục từ năm 1975 đến 1986 thì về nghỉ do sức khỏe yếu. Ông tiếp tục công tác ở ban ngành đoàn thể ở xã Ngọc Bay đến năm 2003 thì chính thức nghỉ hẳn công tác nhà nước. Trong khoảng thời gian này, ông bỏ công đi khắp các tỉnh Tây Nguyên để sưu tầm chiêng quý, cứ nghe tin chỗ nào có người bán chiêng là ông có mặt.

“Những nhạc cụ như cồng, chiêng đối với người Tây Nguyên rất quý báu, không như các vật dụng khác vì nó là bản sắc, mang trong mình âm thanh linh thiêng của dân tộc” – Nghệ nhân A Biu tâm sự.

Đến nay, nghệ nhân ưu tú A Biu đã sưu tầm được 12 bộ chiêng, ông đã bán 5 bộ cho các huyện và Sở Văn hoá-Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum, gia đình ông đang lưu giữ 7 bộ.

Bộ chiêng quý nhất được ông lưu giữ có tên Klang Brông (còn được gọi là chiêng Đại Bàng) gồm 12 lá, chiêng cái (chiêng mẹ) được gò đồng với vân nổi khắc trên mặt chiêng giống cánh chim đại bàng. Đây là một trong “tứ đại kỳ chiêng” vô cùng quý giá. Ngoài ra, ông còn sưu tầm được bộ chiêng quý Bom Par cổ, có giá trị vài trăm triệu đồng.

Những người
Những giấy khen, bằng khen ghi nhận những đóng góp của nghệ nhân ưu tú A Biu

Lo sợ các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc bị mai một, từ nhiều năm nay, nghệ nhân ưu tú A Biu đi đến các thôn, làng, tới các trường học để truyền dạy cồng chiêng. Ông đã thành lập được đội cồng chiêng - múa Xoang cho các học sinh ở trường tiểu học, trung học cơ sở trên địa bàn xã Ngọc Bay. Đội cồng chiêng “nhí” của ông tham gia biểu diễn trong dịp lễ hội, tết cổ truyền của dân tộc, các sự kiện văn hóa do xã, thành phố, tỉnh và Trung ương tổ chức.

Năm 2019, ông là 1 trong 3 nghệ nhân được Trường Đại học Tây Nguyên ở Đắk Lắk mời tham gia lớp truyền dạy diễn tấu cho học sinh, sinh viên người dân tộc thiểu số tại trường.

Dù sức khỏe đã yếu đi nhưng những người nghệ nhân như ông Đinh Bi (huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) và ông A Biu (TP. Kon Tum, tỉnh Kon Tum) vẫn sẽ vẹn nguyên đam mê, miệt mài với công tác bảo tồn, phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Bahnar. Bởi với họ, "giữ hồn" dân tộc, đó không chỉ là vì tình yêu, tâm huyết mà còn là trách nhiệm với cộng đồng dân tộc mình, với xã hội và những thế hệ đi sau.

Phúc Lâm

Tin mới nhất

Thanh Hóa: Phát huy có hiệu quả vai trò "cầu nối" của người có uy tín trong đồng bào dân tộc

Thanh Hóa: Phát huy có hiệu quả vai trò "cầu nối" của người có uy tín trong đồng bào dân tộc

Người có uy tín trong đồng bào dân tộc là “cầu nối” quan trọng đang được cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương ở tỉnh Thanh Hóa phát huy có hiệu quả.
Những tấm gương phụ nữ dân tộc thiểu số làm kinh tế giỏi

Những tấm gương phụ nữ dân tộc thiểu số làm kinh tế giỏi

Vượt qua những rào cản, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số không chỉ vươn lên làm giàu mà còn giúp đỡ, truyền cảm hứng cho chị em khác cùng tiến bộ.
Thầy giáo tuổi 80 tận tâm "gieo chữ", giữ gìn bản sắc văn hóa vùng lòng hồ Hòa Bình

Thầy giáo tuổi 80 tận tâm "gieo chữ", giữ gìn bản sắc văn hóa vùng lòng hồ Hòa Bình

Ông Bàn Văn Thân (người Dao Tiền) có gần 15 năm dạy chữ Nôm Dao cho bà con vùng lòng hồ Hòa Bình, góp phần gìn giữ chữ viết, bản sắc văn hóa người Dao Tiền
Phụ nữ dân tộc thiểu số chăm lo làm kinh tế, xây dựng sản phẩm OCOP ở Bắc Hà

Phụ nữ dân tộc thiểu số chăm lo làm kinh tế, xây dựng sản phẩm OCOP ở Bắc Hà

Hội phụ nữ huyện Bắc Hà, Lào Cai đã phát động nhiều phong trào thi đua phát triển kinh tế - xã hội trong các cấp Hội, hội viên, phụ nữ trong toàn huyện.
Siu Sek - Người Đảng viên gương mẫu, người thợ điện của buôn làng

Siu Sek - Người Đảng viên gương mẫu, người thợ điện của buôn làng

14 năm trong màu áo cam, luôn có mặt khi người dân cần, anh thợ điện Siu Sek (công nhân Điện lực Phú Thiện) được gọi trìu mến “người thợ điện của buôn làng”.

Tin cùng chuyên mục

Trưởng thôn Ải Nam làm tốt công tác tuyên truyền chính sách dân tộc

Trưởng thôn Ải Nam làm tốt công tác tuyên truyền chính sách dân tộc

Không chỉ là gương sáng về làm kinh tế giỏi, với vai trò là Trưởng thôn Ải Nam, anh Cư Seo Mười người dân tộc Mông đã phát huy tốt vai trò người uy tín.
Chuyện về người có uy tín giúp đồng bào dân tộc thiếu số ở bản Chong “đuổi đói nghèo”

Chuyện về người có uy tín giúp đồng bào dân tộc thiếu số ở bản Chong “đuổi đói nghèo”

Bác Hà Văn Tú ở Bản Chong, xã Thiên Phủ, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa là người có uy tín, làm kinh tế giỏi và giúp đồng bào dân tộc thiểu số “đuổi đói nghèo”.
Huyện Bắc Hà, Lào Cai: Trưởng thôn gương mẫu giúp dân thoát nghèo

Huyện Bắc Hà, Lào Cai: Trưởng thôn gương mẫu giúp dân thoát nghèo

Nếu về thôn Lùng Xa 1, xã Cốc Ly, khi hỏi về Trưởng thôn Bàn Văn Thanh ai cũng biết. Anh là tấm gương sáng trong phát triển kinh tế, giúp dân thoát nghèo.
Người dân tộc Bru - Vân Kiều hiến đất, hiến vườn để mở đường cho bản

Người dân tộc Bru - Vân Kiều hiến đất, hiến vườn để mở đường cho bản

Dù đời sống còn gặp nhiều khó khăn, những người dân tộc Bru- Vân Kiều ở Quảng Bình mang họ Hồ vẫn hiến đất, hiến vườn vì lợi ích chung của bản làng.
Bắc Kạn: Người có uy tín, trưởng thôn là cầu nối giữa chính quyền với nhân dân

Bắc Kạn: Người có uy tín, trưởng thôn là cầu nối giữa chính quyền với nhân dân

Tỉnh Bắc Kạn có 1.291 trưởng thôn, bản, tổ dân phố, trong đó có 507 người có uy tín; đội ngũ người có uy tín, trưởng thôn chủ yếu là người dân tộc thiểu số.
Người phụ nữ Tày tiên phong làm du lịch cộng đồng ở vùng cao Bắc Hà

Người phụ nữ Tày tiên phong làm du lịch cộng đồng ở vùng cao Bắc Hà

Những năm gần đây, một số gia đình ở vùng cao huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã nỗ lực đưa ngôi nhà du lịch cộng đồng của mình trở thành điểm đến hấp dẫn du khách.
Cựu chiến binh Hoàng Văn Nguyên nêu gương sáng đời thường

Cựu chiến binh Hoàng Văn Nguyên nêu gương sáng đời thường

Ở xã Cốc Mỳ huyện Bát Xát, nhắc đến cựu chiến binh, người cao tuổi Hoàng Văn Nguyên, hội viên cựu chiến binh mà người dân trong xã đều tin yêu, kính trọng.
Trà Vinh: Phát huy vai trò người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số

Trà Vinh: Phát huy vai trò người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số

Những năm qua, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Trà Vinh đã phát huy vai trò trong các hoạt động xã hội, thúc đẩy sự phát triển ở địa phương
Hiến đất vì lợi ích cộng đồng

Hiến đất vì lợi ích cộng đồng

Đó là lời tâm sự của anh Bồng Đức Thành, sinh năm 1981, dân tộc Dao, thôn Lùng Xa 1, xã Cốc Ly, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai.
Lào Cai: Gương sáng gia đình người Mông trở thành triệu phú từ trồng quế

Lào Cai: Gương sáng gia đình người Mông trở thành triệu phú từ trồng quế

Bản Cái là xã vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số thuộc diện đặc biệt khó khăn của huyện Bắc Hà, người dân sống dựa vào sản xuất nông lâm nghiệp.
Đảng viên trẻ Lò Láo Lở học tập và làm theo Bác

Đảng viên trẻ Lò Láo Lở học tập và làm theo Bác

Trải qua môi trường quân ngũ, được giác ngộ, nhận thức về Đảng, được rèn luyện tính kỷ luật đã hun đúc, làm nên bản lĩnh kiên cường của Đảng viên trẻ Lò Láo Lở.
Tinh thần yêu hàng Việt của các doanh nhân gốc Việt tại Mỹ

Tinh thần yêu hàng Việt của các doanh nhân gốc Việt tại Mỹ

Chi nhánh TV Việt Nam tại Houston có buổi gặp và phỏng vấn doanh nhân Chinh Nguyễn - CEO Tập đoàn L&V Food Supply và 1 số DN tại TP. Houston, Texas, Hoa Kỳ.
Từ định hướng của Đảng đến những tấm gương sáng trong đời sống

Từ định hướng của Đảng đến những tấm gương sáng trong đời sống

Nhận thức rõ vai trò của người có uy tín trong nhân dân, đặc biệt là người có uy tín trong đồng bào DTTS, Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm đến đối tượng này.
Kỹ sư Hà Trọng Dũng: Lan toả tinh thần Việt trong các sáng chế

Kỹ sư Hà Trọng Dũng: Lan toả tinh thần Việt trong các sáng chế

Kỹ sư Hà Trọng Dũng là một trong những người đầu tiên mang ý tưởng sản xuất đồ chơi trẻ em về Việt Nam để hạn chế phụ thuộc đồ nhập khẩu.
Hà Giang: Phát huy vai trò người có uy tín trong phát triển kinh tế, bảo vệ vùng biên

Hà Giang: Phát huy vai trò người có uy tín trong phát triển kinh tế, bảo vệ vùng biên

Nhờ phát huy vai trò người có uy tín trong phát triển kinh tế, bảo vệ vùng biên, đời sống đồng bào dân tộc huyện Đồng Văn (Hà Giang) từng bước được nâng lên.
Cải thiện sinh kế, bảo tồn văn hóa truyền thống cho đồng bào dân tộc thiểu số

Cải thiện sinh kế, bảo tồn văn hóa truyền thống cho đồng bào dân tộc thiểu số

Khôi phục nghề truyền thống gắn với cải thiện sinh kế là phương thức tốt bảo tồn phát triển văn hóa truyền thống cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Kon Tum: Những thanh niên dân tộc thiểu số thay đổi nếp nghĩ để làm giàu

Kon Tum: Những thanh niên dân tộc thiểu số thay đổi nếp nghĩ để làm giàu

Nhiều thanh niên dân tộc thiểu số tỉnh Kon Tum không ngại khó, thay đổi nếp nghĩ, cách làm, sáng tạo trong phát triển kinh tế, làm giàu cho quê hương.
Đồng bào các dân tộc thiểu số vươn lên làm giàu ở Đồng Nai

Đồng bào các dân tộc thiểu số vươn lên làm giàu ở Đồng Nai

Giảm nghèo bền vững, vươn lên làm giàu, có cuộc sống tốt đẹp hơn được hi nhận nhiều gương điển hình đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh Đồng Nai.
Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình: Minh chứng sống cho bản lĩnh của phụ nữ Việt Nam

Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình: Minh chứng sống cho bản lĩnh của phụ nữ Việt Nam

Nguyễn Thị Bình là một cái tên vô cùng gần gũi và quen thuộc với người dân Việt Nam. Có thể nói, với nhiều người, bà chính là một huyền thoại sống.
Những bông hồng xanh tỏa hương sắc trên vùng đất Abyei

Những bông hồng xanh tỏa hương sắc trên vùng đất Abyei

Tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hiệp quốc tại Phái bộ UNISFA khu vực Abyei, 21 nữ chiến sĩ công binh Việt Nam, họ là những bông hồng xanh tỏa hương sắc
Xem thêm

Đọc nhiều

Mobile VerionPhiên bản di động