Ninh Thuận: Độc đáo lễ hội Katê của người Chăm

Vừa qua, tại các tháp PôKlong Grai, Pô Inư Nưgar, Pô Rômê và các thôn Hữu Đức, Tân Đức, Thành Đức (xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận), hàng vạn người Chăm theo đạo Bàlamôn và đông đảo du khách trong, ngoài nước đã cùng về đây để trẩy hội Katê.

Thiếu nữ Chăm biểu diễn dân vũ mừng Lễ hội Katê

Cùng gia đình đến Ninh Thuận thăm bạn bè, anh Trần Minh Nhật - du khách từ thành phố Nha Trang (Khánh Hòa) - tranh thủ thời gian đến thăm tháp PôKlong Grai, nằm trên đỉnh đồi Trầu (thuộc phường Đô Vinh, TP Phan Rang - Tháp Chàm). "Đây là cụm tháp đẹp và hùng vĩ. Tôi cũng rất vui vì được trải nghiệm không khí lễ hội Katê của người Chăm tại tháp PôKlong Grai. Hoạt động văn hóa múa Chăm để lại ấn tượng nhất, nếu có dịp, tôi sẽ tiếp tục ghé thăm lễ hội lần tới", anh Nhật nói.

Theo phong tục truyền thống của người Chăm theo đạo Bàlamôn, hằng năm, cứ vào ngày mùng 1/7 Chăm lịch là thời điểm diễn ra Lễ hội Katê. Điểm nhấn của Lễ hội Katê là lễ cúng thần Cha (Ngap padhi phuel bilan Katê) và thần Mẹ (Cambun). Thần Cha thuộc “dương” còn thần Mẹ thuộc “âm” nên Katê được tổ chức vào thượng tuần trăng, Cambun được tổ chức vào hạ tuần trăng.

Theo Cả sư Hán Dậu (ở thôn Hữu Đức, huyện Ninh Phước), Lễ hội Katê kéo dài trong 3 ngày, từ 13-15/10. Trong đó, ngày 13 và 14/10, Lễ hội Katê sẽ diễn ra ở các khu vực chính và đền tháp. Riêng ngày 15/10, tại tất cả các làng, tộc họ và gia đình người Chăm Bàlamôn trên địa bàn tỉnh đều diễn ra Lễ hội Katê.

“Lễ hội Katê năm nay diễn ra trong không khí đầm ấm, vui tươi. Hầu hết các gia đình đã trang trí nhà cửa, sắm sửa lễ vật để cúng dâng lên các vị thần linh, ông bà tổ tiên để cầu mong cho con cháu làm ăn phát đạt, gặp nhiều may mắn. Đây cũng là dịp để người Chăm xa xứ trở về quê sum họp với người thân, gia đình", Cả sư Hán Dậu cho hay.

Đông đảo du khách và người dân tham dự lễ hội Katê tại tháp Pô Klong Garai

Tại thôn Hữu Đức, để tham gia nghi thức rước y trang nữ thần Pô Inư Nưgar và biểu diễn văn nghệ khai hội, các bậc chức sắc Bàlamôn tiến hành các nghi thức thờ cúng theo truyền thống để rước y trang của Nữ thần xứ sở Pô Inư Nưgar.

Khắp các thôn làng, tiếng trống Paranưng, tiếng kèn Saranai vang lên tạo bầu không khí rộng ràng, vui tươi. Các gia đình người Chăm đủ thế hệ dâng trầu cau, hoa quả tiến hành các nghi thức thờ cúng các vị thần linh, ông bà tổ tiên, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Ông Nguyễn Văn Hòa - Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Thuận - ước tính, lễ hội Katê năm nay thu hút hàng vạn người dân, du khách đến với Ninh Thuận "Đây là một trong những lễ hội quan trọng và mang đậm tính dân gian của người Chăm và đã thành lễ hội truyền thống diễn ra thường niên của tỉnh", ông Hòa thông tin.

Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống về Lễ hội, Bộ VHTTDL ban hành Quyết định số 2459/QĐ-BVHTTDL ngày 20/6/2017 đưa Lễ hội Katê vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Bên cạnh đó, những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách để lãnh đạo thực hiện công tác phát triển, nâng cao mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào các dân tộc, trong đó có đồng bào Chăm.

Đối với tỉnh Ninh Thuận, các cấp Đảng ủy, chính quyền các địa phương đã chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào Chăm gắn với thu hút du khách trong nước, quốc tế, nhờ đó nhiều lễ hội truyền thống của đồng bào Chăm được duy trì và phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào Chăm không ngừng được nâng cao.