Ứng dụng khoa học công nghệ: Đổi thay diện mạo nông thôn, miền núi
Kinh tế - Hội nhập Thứ ba, 02/02/2021 - 17:52
Hiệu quả hơn mong đợi
Nhờ đẩy mạnh chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ về khu vực nông thôn, miền núi đã góp phần giúp các địa phương mở rộng sản xuất, nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh của hàng hóa, xóa đói giảm nghèo, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, đặc biệt, cải thiện đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi - nơi có điều kiện tự nhiên, xã hội khó khăn của đất nước.
Tiêu biểu, như dự án “Xây dựng mô hình ứng dụng khoa học và công nghệ nuôi ong mật và khai thác, chế biến mật ong tại Lào Cai” - một trong những dự án thuộc Chương trình nông thôn miền núi đã được triển khai tại xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Nhờ áp dụng các công nghệ mới trong nuôi ong, dự án đã giúp địa phương phát triển 600 đàn ong ngoại, hơn 200 đàn ong nội, cho sản lượng 30 tấn/năm, đem lại doanh thu 3,3 tỷ đồng/năm. Đặc biệt, qua dự án đã tạo việc làm cho hơn 30 lao động là người dân tộc thiểu số như Tày, Dao, Mông… với mức thu nhập thường xuyên từ 3,5-6 triệu đồng/người/tháng. Đây là nguồn thu nhập tương đối cao đối với người dân ở những nơi điều kiện kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn.
Việc ứng dụng khoa học và công nghệ đóng góp hiệu quả vào phát triển kinh tế - xã hội tại khu vực nông thôn, miền núi |
Hay dự án “Ứng dụng công nghệ chăn nuôi lợn siêu nạc theo phương thức công nghiệp, tạo giống lợn bố, mẹ phục vụ phát triển chăn nuôi tại tỉnh Yên Bái”. Thành công của dự án là đã hình thành một trang trại chăn nuôi lợn khép kín từ khâu giống đến nuôi thương phẩm và xử lý chất thải chăn nuôi thành Biogas. Trước khi có dự án, doanh thu của trang trại chỉ đạt khoảng 1 tỷ đồng/năm, sau khi thực hiện dự án từ năm 2009 đến nay doanh thu của trang trại mỗi năm đạt trên 20 tỷ đồng, giải quyết việc làm tại chỗ cho 115 lao động với mức thu nhập khoảng 6,5 triệu đồng/người/tháng.
Tại huyện vùng cao Tam Đường, thuộc tỉnh Lai Châu lại ghi nhận hiệu quả của việc triển khai dự án “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật xây dựng mô hình nhân giống, trồng thâm canh, cải tạo nương chè theo hướng VietGAP và chế biến chè Ô Long. Dự án đã tiếp nhận và làm chủ 8 quy trình công nghệ về nhân giống, trồng, chăm sóc, cải tạo cây chè Kim Tuyên và chế biến chè Ô Long chất lượng cao. Trước khi có dự án, diện tích trồng chè trên địa bàn còn manh mún, thu nhập của người trồng chè thiếu ổn định. Sau khi có dự án, diện tích trồng chè đã được mở rộng lên hàng trăm ha, tạo việc làm cho 30 lao động thường xuyên và khoảng 400 lao động thời vụ. Đặc biệt, hiện chè Tam Đường đã xuất khẩu được sang nhiều thị trường như: Đài Loan, Ấn Độ, Afghanistan, Pakistan…
Với những người dân Mộc Châu, Sơn La, việc triển khai dự án “Ứng dụng tiến bộ công nghệ cao sản xuất rau trái vụ đạt tiêu chuẩn VietGAP và hoa chất lượng cao” do Công ty CP Hoa Nhiệt đới chủ trì thực hiện đã mở ra hướng đi mới khi hình thành nghề trồng hoa và rau chất lượng cao, giúp họ xóa đói giảm nghèo. Hiện nay, dự án đã tạo việc làm cho hơn 150 lao động địa phương, với bình quân thu nhập 4,5 triệu đồng/người/tháng. Dự án cũng mang lại doanh thu cao cho Công ty CP Hoa Nhiệt đới, đạt trên 200 tỷ đồng/năm.
Chuyển giao hàng nghìn công nghệ mới
Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ, trong giai đoạn 2016-2020, Chương trình hỗ trợ ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, miền núi (còn gọi là Chương trình Nông thôn miền núi) đã có 400 dự án triển khai trên 61 tỉnh, thành phố được phê duyệt. Các dự án khi kết thúc dự kiến xây dựng được 1.309 mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ; chuyển giao được 2.126 lượt công nghệ mới, tiên tiến phù hợp với từng vùng miền, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số.
Đánh giá cao việc triển khai Chương trình Nông thôn miền núi, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang cho biết: Vùng nông thôn, miền núi và vùng dân tộc thiểu số thường được biết đến với 5 cái “nhất” gồm: Có điều kiện khó khăn nhất, chất lượng nguồn nhân lực thấp nhất, kinh tế - xã hội phát triển chậm nhất, tiếp cận các dịch vụ phúc lợi xã hội cơ bản thấp nhất, tỷ lệ nghèo cao nhất.
Nông thôn, miền núi và vùng dân tộc không thể phát triển và thoát nghèo nếu không hướng tới công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập vào sự phát triển chung của cả nước, chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, trên cơ sở chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, áp dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi mạnh cơ cấu sản xuất cây trồng, vật nuôi gắn với bảo quản, chế biến và tạo lập thị trường trong nước và xuất khẩu cho các sản phẩm hàng hóa.
“Chương trình Nông thôn miền núi đã tạo được điểm sáng về ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế-xã hội thiết thực trên địa bàn, tạo đà cho việc ứng dụng nhanh các thành tựu khoa học, công nghệ vào sản xuất và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số” - ông Nguyễn Hoàng Giang nhấn mạnh.
Ông Lê Ánh Dương - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Bắc Giang cho hay: Bắc Giang đã triển khai thực hiện 11 dự án khoa học và công nghệ thuộc Chương trình Nông thôn miền núi giai đoạn 2016-2020. Thông qua Chương trình, đã chuyển giao 18 lượt công nghệ vào sản xuất, đào tạo trên 90 kỹ thuật viên cơ sở, tập huấn cho 2.300 lượt người dân; giải quyết được tình trạng lao động dôi dư, nông nhàn và tăng thu nhập cho người dân.
Các dự án thuộc Chương trình đã giúp các địa phương trong tỉnh Bắc Giang tiếp nhận, làm chủ và phát triển các công nghệ như: Dự án Xây dựng mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP tại huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang; dự án ứng dụng khoa học và công nghệ xây dựng mô hình sản xuất lúa, gạo chất lượng cao tại tỉnh Bắc Giang…
Trong hành trình công tác tới các tỉnh miền núi, chúng tôi đã có dịp đi qua nhiều huyện, xã thuộc diện khó khăn. Do đó, những đổi thay từ việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật đem lại rất cần được khích lệ và nhân rộng. Không ít dự án thuộc Chương trình Nông thôn miền núi được triển khai ở các nơi xa xôi, hẻo lánh. Các nhà khoa học, các viện nghiên cứu, doanh nghiệp muốn chuyển giao quy trình công nghệ phải trực tiếp đến vùng đất đó để hướng dẫn và “chịu nắng, chịu sương” cùng người nông dân… Theo đó, hiệu quả của chương trình được các cấp chính quyền và người dân đánh giá cao.