Gắn kết du lịch và tiêu thụ hàng hoá nông sản miền núi: Phải "thổi hồn" văn hóa vào từng sản phẩm

TS. Nguyễn Minh Phong - Chuyên gia kinh tế chia sẻ, "thổi hồn" văn hóa vào các sản phẩm là bí quyết giúp gắn kết du lịch và tiêu thụ hàng hoá nông sản miền núi.
Xây dựng thương hiệu cho nông sản miền núi: Câu chuyện từ trà Shanam Xây dựng thương hiệu cho nông sản miền núi: Chú trọng đến câu chuyện phía sau

Thưa ông, thời gian qua, việc triển khai các hoạt động du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm, du lịch nông nghiệp đã đạt được những hiệu quả nhất định. Ông đánh giá như thế nào về việc hiệu quả của hoạt động này?

Có thể nói, trên thế giới, với sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế, trong đó có nông nghiệp và du lịch thì ngày càng có sự xâm nhập lẫn nhau giữa hai lĩnh vực này. Chúng tôi cũng có dịp đi một số nước, đặc biệt là Trung Quốc, và một số nước Châu Âu thì thấy hình thức du lịch kết hợp với việc trải nghiệm, khám phá nông nghiệp rất rõ ràng.

Gắn kết du lịch và tiêu thụ hàng hoá nông sản miền núi: Phải
TS Nguyễn Minh Phong

Ngay ở Hàn Quốc họ cũng đang dần dần có những hình thức này. Những tour du lịch Hàn Quốc là họ đưa chúng ta vào những vùng nông nghiệp để xem xét những nơi sản xuất rượu, sản xuất hàng mỹ nghệ và đặc biệt là trải nghiệm các hoạt động nấu các món dân tộc như làm kim chi.

Ở Trung Quốc có những khu nông nghiệp sinh thái công nghệ cao đưa du khách vào đó để họ trải nghiệm, không chỉ cảnh quan mà còn được trải nghiệm và chứng kiến những thành tựu công nghệ cao trong nông nghiệp.

Ở Nga hay một số nước khác thì họ có những hình thức là đến các trang trại, những nông trại lớn để tham gia những sinh hoạt, thậm chí là ăn ở cùng với các người dân bản xứ ở đó, và nhiều những hình thức khác nữa.

Tất cả tạo ra một sự cộng hưởng lẫn nhau giữa sự phát triển của du lịch và nông nghiệp. Đặc biệt là giúp cho việc quảng bá được mạnh mẽ hơn văn hóa của các nước.

Ở Việt Nam, chúng ta thấy rằng đang có một sự phát triển dần theo hướng đó. Trên thực tế, Việt Nam là một cường quốc nông nghiệp, thể hiện rất rõ ở chỗ chúng ta đã có hàng chục sản phẩm nằm trong top đầu xuất khẩu thế giới, và chúng ta đã có hàng trăm năm lịch sử phát triển nông nghiệp với những kinh nghiệm rất quý. Du lịch cũng đang là một trong những lĩnh vực phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam, đứng thứ 25 trên thế giới về tài nguyên du lịch, đứng thứ 75 thế giới tiềm năng khách du lịch.

Sự kết hợp giữa giữa nông nghiệp và du lịch, đặc biệt là ở những vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa đó trong thời gian gần đây đang có sự gắn kết khá rõ rệt. Nếu như trước đây chúng ta nghĩ rằng chỉ có du lịch kết hợp với nông nghiệp phổ biến ở những vùng đồng bằng sông Cửu Long, nhất là những vườn trái cây, thì đã hình thành những hình thức kết hợp du lịch với ăn ở tại vùng có vườn trái cây lớn.

Gắn kết du lịch và tiêu thụ hàng hoá nông sản miền núi: Phải
Du lịch nông nghiệp đang được nhiều du khách ưa chuộng

Tây Bắc hoặc miền Trung cũng dần dần xuất hiện những hình thức đi du lịch ở những nông trường, ở những trang trại, những khu mà có những sản phẩm đặc sản, thậm chí những homestay mà ở đó chúng ta có thể ăn ở cùng với chủ nhà và tham gia những sinh hoạt sản xuất, thu hái cùng với gia chủ những đặc sản ở địa phương. Điều này được thực hiện thông qua những tổ chức du lịch chuyên nghiệp, hoặc là thông qua sự phát triển tự thân của các gia đình đó, cũng như những địa phương đó, trực tiếp lên mạng hoặc trực tiếp thực hiện những tour du lịch, dẫn du khách đến.

Tất cả những sự kết hợp như vậy, đã giúp cho thay đổi dần quy mô cũng như tính chất và hiệu quả của hoạt động du lịch, cũng như tạo điều kiện cho sự phát triển của nông nghiệp. Thông qua không chỉ các kênh truyền thống như là bán hàng tại chợ hoặc là thông qua các siêu thị hoặc là những hình thức khác thì việc khách du lịch đến tại vườn ăn ở và thu hái, mua sắm đã tạo ra một sự trải nghiệm mới cho du khách, đồng thời cũng là một kênh tiêu thụ tại chỗ, giúp cho hoạt động sản xuất nông nghiệp có đầu ra một cách đều đặn hơn và hiệu quả cao hơn.

Hơn nữa, điều này còn giúp quảng bá trực tiếp thông qua những phản ánh của du khách về các đặc sản đó và từ đó làm tăng giá trị, sức hấp dẫn của các sản phẩm nông nghiệp gắn với vùng du lịch.

Chúng ta cũng lưu ý thêm là sản phẩm để mà xuất khẩu ở tại vùng gắn với du lịch, không phải chỉ là nông sản, mà còn bao gồm cả những sản vật văn hóa, sản phẩm mỹ nghệ. Do đó, nếu chúng ta làm tốt công tác này thì nó còn giúp giảm bớt các khó khăn liên quan tới phát triển nông sản ở miền núi. Đồng thời có thể làm gia tăng việc làm cho đồng bào thông qua những hoạt động sản xuất, những mặt hàng thủ công mỹ nghệ, thổ cẩm hoặc là những mặt hàng phù hợp với năng lực và văn hóa của địa phương để từ đó giúp tạo ra việc làm, đồng thời giúp quảng bá văn hóa của vùng miền đó ra khắp cả nước cũng như thế giới.

Như ông vừa đề cập thì việc khai thác những thế mạnh của các hoạt động văn hóa - du lịch vẫn còn nhiều tiềm năng, triển vọng. Vậy thì ông đánh giá như thế nào về những tiềm năng và triển vọng này trong việc tiêu thụ và gắn tiêu thụ các sản phẩm hàng hóa tiêu thụ của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi với phát triển văn hóa - du lịch?

Việt Nam là một cường quốc nông nghiệp và Việt Nam cũng là một cường quốc du lịch, rõ ràng là hai lĩnh vực này đều là cường quốc thì việc kết hợp giữa hai điểm với nhau sẽ giúp cho cả hai thế mạnh đó nó được tôn vinh lên. Đồng thời tạo ra hiệu quả kết nối, cũng như là hiệu quả kinh tế - xã hội cho các hoạt động này cũng cao hơn.

Chúng tôi nghĩ rằng du lịch văn hóa có một khía cạnh rất đặc biệt vì việc chưa thực sự hiện đại trong phương thức sản xuất, hay của lối sống đồng bào cũng lại là một sự hấp dẫn về văn hóa đối với khách du lịch. Nói cách khác là nhiều khi khách du lịch họ đến, không phải vì anh ứng dụng phương thức sản xuất tiên tiến, anh có sản phẩm đảm bảo là yêu cầu chất lượng rất là cao… mà họ thậm chí chỉ muốn xem là cuộc sống người dân như thế nào, sinh hoạt trồng cây ra sao. Thậm chí là những sự thô mộc cũng là một nét đẹp, sự quyến rũ, hấp dẫn trong phát triển du lịch này.

Vì thế chúng ta không nên đặt nặng vấn đề phải có quy trình chuẩn, phải có những sản phẩm thật, sản xuất công nghiệp để bán đại trà thì mới hấp dẫn. Mà có lẽ nhiều khi sản phẩm đơn chiếc, sản phẩm thô mộc, sản phẩm khác nhau, dựa trên sự sáng tạo, dựa trên chính văn hóa bản địa, truyền thống của người dân tộc ở miền núi cũng là một sự hấp dẫn. Chỉ có điều là chúng ta tránh để đồng bào sử dụng hóa chất, sử dụng những biện pháp gây hại cho môi trường, gây hại cho đời sống, gây hại cho người tiêu dùng.

Bên cạnh đó phải làm sao để đồng bào có ý thức hơn trong vấn đề cung cấp sản phẩm theo hợp đồng, tuân thủ những cam kết, kế hoạch để đảm bảo uy tín với khách hàng.

Tôi muốn nói rằng nếu chúng ta nhận diện và khai thác tốt những tiềm năng văn hóa du lịch ở địa phương, làm tốt công tác tổ chức, cộng thêm kinh nghiệm quốc tế, cộng thêm tính hợp tác giữa bên du lịch bên địa phương của bà con và các hãng vận tải hay là các công ty lữ hành du lịch chắc chắn sẽ tạo ra được một chuỗi sản phẩm liên kết chặt chẽ, tổ chức chặt chẽ thông suốt và chi phí rẻ nhất. Đồng thời nó tạo ra những hiệu ứng lan tỏa, thuận lợi cho du khách cũng như cho địa phương và doanh nghiệp du lịch.

Ông có đề xuất gì để tận dụng hiệu quả các hoạt động phát triển văn hóa - du lịch trong thời gian tới? Địa phương cũng như doanh nghiệp cần phải chuẩn bị những gì và triển khai như thế nào?

Trước hết là ở cấp độ quốc gia thì có lẽ đã đến lúc Chính phủ cần có những chỉ đạo để mà các bên hữu quan, trực tiếp là bên du lịch, bên nông nghiệp và phát triển nông thôn, ngành Công Thương có một cuộc họp liên ngành để thống nhất nhận thức, thống nhất cách làm, tư tưởng và thậm chí là có những bản ký kết mang tính chất liên ngành để hình thành, phát triển một loại sản phẩm, dạng phối hợp giữa phát triển du lịch và phát triển các sản phẩm, xây dựng nông thôn mới để tăng cường hỗ trợ tiêu thụ và nâng cao hiệu quả các sản phẩm của các vùng miền này. Một văn bản như vậy là cần thiết để nó mang tính chất chỉ đạo chung giữa các ngành có liên quan và sau đó là cụ thể hóa cho các ngành, các địa phương để xây dựng chương trình liên kết.

Thứ hai là có lẽ cũng cần phải hoàn thiện thêm hệ thống văn bản pháp lý có liên quan tới hoạt động này để có sự điều phối, tạo ra sự hỗ trợ lẫn nhau.

Thứ ba là hệ thống giao thông vận tải, đặc biệt là hệ thống mạng internet cần phải được mở rộng hơn. Chúng tôi rất ấn tượng với những gia đình, hộ gia đình, nhà miền núi, một sâu, vùng xa đó khi có Internet, họ lập tức tổ chức lên những Youtube riêng, những facebook riêng để từ đó quảng bá trên toàn thế giới. Khách du lịch trực tiếp đến tại nhà họ mà không cần thông qua những công ty chuyên nghiệp hướng dẫn nào cả

Thứ tư là việc xây dựng các danh mục sản phẩm là cực kỳ quan trọng. Ở đây rõ ràng là danh mục OCOP tốt rồi, danh mục sản phẩm du lịch tốt rồi nhưng mà có lẽ danh mục liên đới giữa hai bên, giữa OCOP với du lịch thì dường như chưa được định danh, chưa được định chuẩn, chưa có một cái sự phê duyệt nào cả. Cũng cần phải có một danh mục như vậy để tùy theo mỗi địa phương và có sự sáng tạo, bổ sung và từ đó làm gia tăng các danh mục hàng hóa, sản phẩm du lịch, sản phẩm OCOP của các địa phương lên, nó tạo ra sự kết hợp và cộng hưởng.

Thứ năm là hình thức tổ chức cần phải được chia sẻ, rút kinh nghiệm rồi nhân rộng cũng như hoàn thiện hơn. Từ đó tạo ra những hiệu ứng tích cực.

Cuối cùng là công tác quảng bá rất quan trọng. Quảng bá bao gồm là quảng bá về sản phẩm, các danh mục cho đối tượng khách hàng tiềm năng, rồi quảng bá theo hướng giáo dục, bồi dưỡng cho bà con ở những vùng miền mà mình sẽ xây dựng danh mục sản phẩm đó, để họ hiểu biết họ có tâm thế và kiến thức thị trường, kiến thức phục vụ và thậm chí có thêm cả nhận thức về vấn đề tuân thủ các hợp đồng.

Đặc biệt chúng tôi muốn nhấn mạnh thêm một lần nữa về sự cần thiết phải xây dựng thương hiệu cho địa phương, cho sản phẩm và đặc biệt là phải thổi hồn văn hóa vào cho các sản phẩm. Mỗi một sản phẩm có lịch sử, có những tình tiết và sức hấp dẫn riêng về mặt văn hóa. Nếu chúng ta thổi hồi vào nó và lan tỏa nó thì chắc chắn du khách sẽ thích. Nó không chỉ là một sản phẩm hàng hóa vật chất vô hồn và nó có câu chuyện, có tình yêu trong đó thì chắc chắn là sức hấp dẫn hơn rất nhiều và thậm chí giá trị của chúng ta đạt được trong bán hàng cũng sẽ cao hơn.

Xin cảm ơn ông!

Phương Lan

Tin mới nhất

Khánh Hòa tổ chức cuộc thi tìm hiểu di sản văn hóa cho học sinh

Khánh Hòa tổ chức cuộc thi tìm hiểu di sản văn hóa cho học sinh

Hội thi tìm hiểu Di sản văn hóa được tỉnh Khánh Hòa tổ chức nhằm giáo dục lòng yêu quê hương đất nước, lòng tự hào dân tộc về bản sắc văn hóa cho học sinh.
Gia Lai: Cuộc sống mới của làng “chạy lũ” Kon Bông

Gia Lai: Cuộc sống mới của làng “chạy lũ” Kon Bông

Từ khi ra khu tái định cư mới, người dân làng Kon Bông (Gia Lai) không còn cảnh phải “chạy lũ” mỗi mùa mưa về, yên tâm lo làm ăn, ổn định trong ngôi nhà mới.
Thanh Hóa: Bảo tồn, phát huy và phát triển tiếng nói, chữ viết, trang phục đồng bào dân tộc thiểu số

Thanh Hóa: Bảo tồn, phát huy và phát triển tiếng nói, chữ viết, trang phục đồng bào dân tộc thiểu số

Tỉnh Thanh Hóa đang triển khai Đề án “Bảo tồn, phát huy và phát triển tiếng nói, chữ viết, trang phục, nghề truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số".
Gia Lai: Niềm vui tại làng Pốt – Làng nông thôn mới

Gia Lai: Niềm vui tại làng Pốt – Làng nông thôn mới

Làng Pốt – Làng nông thôn mới với 100% người dân là đồng bào dân tộc Ba Na đang có cuộc sống ngày một tốt hơn, trong đó, có đóng góp của ngành điện Gia Lai.
Chương trình nghệ thuật chủ đề quê hương, đất nước giúp học sinh hun đúc tình yêu văn hóa truyền thống

Chương trình nghệ thuật chủ đề quê hương, đất nước giúp học sinh hun đúc tình yêu văn hóa truyền thống

Nhiều trường học trên cả nước chú trọng đưa chương trình văn nghệ mang chủ đề tình yêu quê hương, đất nước, giúp học sinh hun đúc tình yêu văn hóa truyền thống.

Tin cùng chuyên mục

Khánh Hòa đăng cai Ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ 5 - năm 2026

Khánh Hòa đăng cai Ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ 5 - năm 2026

Ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ 5 - năm 2026 sẽ được tổ chức tại tỉnh Khánh Hòa.
Khai mạc ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ 4

Khai mạc ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ 4

Tối 8/9, tại thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, Ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ 4 - năm 2023 chính thức khai mạc.
Những người lạc lõng trước bức tranh máu và hoa

Những người lạc lõng trước bức tranh máu và hoa

Lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam là một bức tranh có máu và hoa, được khắc hoạ nên bởi bản lĩnh, trí tuệ và lòng yêu nước của nhiều thế hệ người Việt.
Mặc trang phục dân tộc trong ngày khai giảng: Lưu giữ nét đẹp văn hoá truyền thống

Mặc trang phục dân tộc trong ngày khai giảng: Lưu giữ nét đẹp văn hoá truyền thống

Việc mặc trang phục truyền thống trong lễ khai giảng tại các huyện vùng cao nhằm giáo dục cho học sinh yêu và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
Cộng đồng người Việt được công nhận là dân tộc thiểu số tại Slovakia

Cộng đồng người Việt được công nhận là dân tộc thiểu số tại Slovakia

Việc Chính phủ Slovakia công nhận cộng đồng người Việt trở thành dân tộc thiểu số là minh chứng tích cực trong việc đóng góp cho sự phát triển của Slovakia.
Lan toả tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài

Lan toả tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài

Các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài phối hợp với bộ ngành, địa phương liên quan triển khai hoạt động Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt.
Quảng Bình: "Đánh thức" bản làng làm du lịch

Quảng Bình: "Đánh thức" bản làng làm du lịch

Phát triển du lịch cộng đồng gắn với nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số được các địa phương ở tỉnh Quảng Bình quan tâm đầu tư để thu hút du khách.
Thêm nguồn lực để bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc Khmer

Thêm nguồn lực để bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc Khmer

Việc chăm lo dạy chữ Khmer cho con em dân tộc Khmer là một việc làm có ý nghĩa thiết thực, giúp giữ gìn bản sắc truyền thống dân tộc.
78 năm Cách mạng Tháng Tám: Tự hào về quá khứ và trách nhiệm với tương lai của đất nước

78 năm Cách mạng Tháng Tám: Tự hào về quá khứ và trách nhiệm với tương lai của đất nước

Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 là những biểu tượng quốc gia quan trọng, truyền cảm hứng về tình yêu và trách nhiệm với tương lai của đất nước.
Kết nối phát triển du lịch miền núi tỉnh Quảng Nam

Kết nối phát triển du lịch miền núi tỉnh Quảng Nam

Toạ đàm “Kết nối phát triển du lịch miền núi tỉnh Quảng Nam” nhằm tìm ra hướng đi cho du lịch miền núi, cùng nhau kết nối để phát triển bền vững.
Khai mạc ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam

Khai mạc ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam

Ngày hội là dịp để giới thiệu, tôn vinh và quảng bá giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc tại tỉnh Quảng Nam đến với cả nước và bạn bè quốc tế.
Nhiều hoạt động hấp dẫn tại ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam

Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam sẽ diễn ra từ ngày 15/8- 21/8 tại huyện Phước Sơn với nhiều hoạt động, sự kiện hấp dẫn.
Sôi nổi liên hoan các làng văn hóa tỉnh Khánh Hòa năm 2023

Sôi nổi liên hoan các làng văn hóa tỉnh Khánh Hòa năm 2023

Người dân các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh Khánh Hòa phấn khởi tham gia liên hoan các làng văn hóa tỉnh lần thứ VI - năm 2023.
Độc đáo cây mộc thần của người Raglai ở Khánh Hòa

Độc đáo cây mộc thần của người Raglai ở Khánh Hòa

Cổ thụ hơn 500 năm tuổi trên núi tại Khánh Hòa được người Raglai gọi tôn kính là Mộc thần, gắn liền với đời sống tín ngưỡng của người dân nơi đây.
Kiến tạo sức sống mới cho thổ cẩm Tây Nguyên

Kiến tạo sức sống mới cho thổ cẩm Tây Nguyên

Không chỉ gìn giữ di sản văn hóa, cộng đồng các dân tộc thiểu số trên vùng đất Tây Nguyên hùng vĩ đã và đang nỗ lực mang lại sức sống mới, đưa thổ cẩm vươn xa.
Lào Cai: Tưng bừng Lễ hội Khu Cù Tê của người La Chí ở Bắc Hà

Lào Cai: Tưng bừng Lễ hội Khu Cù Tê của người La Chí ở Bắc Hà

Phòng Văn hóa, Trung tâm Văn hóa - Thể thao - Truyền thông huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã tổ chức tái hiện Lễ hội Khu Cù Tê - Tết tháng Bảy của người La Chí.
Hỗ trợ xây dựng tủ sách cộng đồng cho 120 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Hỗ trợ xây dựng tủ sách cộng đồng cho 120 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Hỗ trợ xây dựng tủ sách cộng đồng cho các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi nhằm tăng cường khả năng tiếp cận thông tin tri thức cho đồng bào.
Lan tỏa mạnh mẽ “tuyệt kỹ” của đồng bào dân tộc thiểu số Mông trắng

Lan tỏa mạnh mẽ “tuyệt kỹ” của đồng bào dân tộc thiểu số Mông trắng

Thêu đắp vải trổ thủng là “tuyệt kỹ” của bà con dân tộc thiểu số Mông trắng tại xã Y Tý đang được Craft Link khôi phục, lan tỏa mạnh mẽ.
Tinh xảo kỹ thuật thêu ghép vải trổ thủng của đồng bào dân tộc Hmong trắng

Tinh xảo kỹ thuật thêu ghép vải trổ thủng của đồng bào dân tộc Hmong trắng

Kỹ thuật thêu ghép vải trổ thủng là nét đặc trưng của các nhóm dân tộc Hmong trắng ở xã Y Tý, được sử dụng để tạo các mảng hoa văn trên trang phục truyền thống.
Phát triển văn hoá các dân tộc thiểu số giúp giữ gìn văn hóa đất nước

Phát triển văn hoá các dân tộc thiểu số giúp giữ gìn văn hóa đất nước

Phát triển văn hóa vùng dân tộc thiểu số có ý nghĩa quan trọng đối với văn hóa chung của đất nước.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động