Lễ Sen Dolta của đồng bào dân tộc Khmer năm 2022 tại Cà Mau

Theo tiếng Khmer, từ “Sen” có nghĩa là cúng, còn “Dol” có nghĩa là bà, “Ta” nghĩa là ông. Lễ Sen Dolta của đồng bào dân tộc Khmer có ý nghĩa như lễ vu lan báo hiếu thể hiện tấm lòng thành kính với ông bà tổ tiên đã khuất và dịp lễ này, luôn được bà con đồng bào dân tộc Khmer chuẩn bị hết sức chu đáo.

Theo đó, cứ vào ngày 29/8 đến mùng 1/9 âm lịch hàng năm thì đồng bào dân tộc Khmer lại tưng bừng tổ chức lễ Sen Dolta. Thông thường, mỗi gia đình sẽ cử 1 hoặc 2 thành viên đến hỗ trợ nhà chùa làm những công việc chuẩn bị cho ngày lễ như: treo cờ phướn, dọn cỏ, quét dọn khuôn viên tháp đựng cốt, sơn phết tháp…

Các gia đình cũng tranh thủ dọn dẹp nhà cửa, bàn thờ và chuẩn bị nhiều món ăn truyền thống để dâng cúng ông bà, tổ tiên. Tùy theo điều kiện kinh tế từng nhà, mỗi người sẽ có cách chuẩn bị khác nhau nhưng lễ vật thường có điểm chung đều là những món ăn bình dị, gần gũi mang đặc trưng của người Khmer Nam bộ.

Mặc dù không diễn ra tưng bừng, náo nhiệt như Tết mừng năm mới Chôl Chnăm Thmây, lễ Sen Dolta có phần trầm lắng, nhưng mang đậm những sắc thái tín ngưỡng đặc trưng văn hóa của người Khmer Nam Bộ, thể hiện truyền thống “Cây có cội, nước có nguồn” của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Trong 3 ngày lễ Sen Dolta ngoài cúng ở nhà, mọi nghi thức quan trọng đều diễn ra tại chùa. Dưới mái chùa chung của cả phum, sóc, mọi người đều hướng lòng thành kính về Đức Phật, tưởng nhớ đến ông bà, tổ tiên và đặt hy vọng vào những điều tốt đẹp.

Năm 2022, kế hoạch tổ chức lễ hội này ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long như Sóc Trăng, Vĩnh Long, Bạc Liêu, Cà Mau… đã được đưa ra sau 1 năm không tổ chức tập trung. Cụ thể tại Cà Mau, vào ngày 9/9, Chủ tịch UBND tỉnh này đã có công văn chỉ đạo các sở, ban, ngành đoàn thể cấp tỉnh; UBND các huyện, thành phố Cà Mau về tổ chức lễ Sen Dolta của đồng bào dân tộc Khmer năm 2022.

Theo đó, việc tổ chức lễ Sen Dolta của đồng bào dân tộc Khmer năm 2022 phải gắn với đảm bảo an toàn phòng chống dịch Covid-19. Đồng thời, để tạo điều kiện cho đồng bào dân tộc Khmer trong tỉnh đón Lễ Sen Dolta theo tinh thần vui tươi, lành mạnh, tiết kiệm, đặc biệt là đảm bảo an toàn sức khỏe cho nhân dân trên địa bàn trong giai đoạn thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19, UBND tỉnh yêu cầu thủ trưởng các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc Khmer quán triệt quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phấn đấu lao động sản xuất, học tập, thực hành tiết kiệm.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng giao Ban Dân tộc tỉnh phối hợp với các đơn vị liên quan đề xuất thành lập đoàn đến thăm một số điểm chùa, salatel tiêu biểu trong tỉnh; Chủ tịch UBND các huyện, thành phố chủ động tổ chức thăm chùa, các vị chức sắc người dân tộc Khmer; gia đình chính sách người dân tộc Khmer tiêu biểu; người có uy tín trong đồng bào dân tộc Khmer nhân dịp lễ Sen Dolta phù hợp với điều kiện của địa phương.

Theo chia sẻ của đồng bào dân tộc Khmer ở huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau, vào lễ Sen Dolta các thành viên trong gia đình họ dù ở xa đều tranh thủ về nhà thắp nén nhang và đến chùa cúng phật để cầu mong cho gia đạo được bình an, mưa thuận gió hòa, làm ăn mọi việc điều suôn sẻ thuận lợi.

Những người dân cũng cho biết, theo đúng như truyền thống ngày xưa thì lễ Sen Dolta thường được tổ chức trong thời gian nữa tháng với 4 nghi thức chính: lễ đặt cơm vắt (Bos Bai Ben), lễ cúng ông bà (Sen Dolta), lễ rước ông bà (Phchum Ben) và lễ đưa tiễn ông bà (chun Đôn Ta). Tuy nhiên, ngày nay lễ hội được diễn ra trong 3 ngày từ 29/8 đến mùng 1/9 âm lịch với nhiều thay đổi để phù hợp với cuộc sống hiện đại nhưng vẫn giữ được nét truyền thống vốn có.